Sinh thời, Bác Hồ đã sớm nhận thấy vị thế đặc biệt của ngành Than với sự phát triển kinh tế, vì thế, Người đã luôn chú ý và dành nhiều sự quan tâm tới vùng mỏ cũng như ngành Than.
Giai đoạn 1930-1935 chứng kiến nhiều cuộc đấu tranh liên tục của công nhân bến Cửa Ông dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đỉnh cao là tháng 11 năm 1936, với tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm - chúng ta nhất định thắng” hơn 3 vạn thợ mỏ làm nên thắng lợi của cuộc tổng bãi công lịch sử - là một trong những trang sử hào hùng nhất trong truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của vùng mỏ; được ghi dấu vào lịch sử - Ngày truyền thống Công nhân vùng mỏ - Truyền thống ngành Than 12/11. Sự kiện đó tạo tiền đề để tháng 8 năm 1945, công nhân vùng mỏ cùng nhân dân cả nước tổng khởi nghĩa giành chính quyền, làm nên thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám, đưa đất nước bước sang kỷ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập, tự do.
Sau cách mạng Tháng 8 năm 1945, thực dân Pháp trở lại xâm lược nước ta, ngày 13/4/1946 chúng đem quân vào chiếm đóng Cửa Ông. Hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, công nhân tự vệ, Đội cảm tử bến Cửa Ông, nhân dân vùng mỏ đã dũng cảm chiến đấu và lập được nhiều thành tích; ngày 25/12/1946, đội vinh dự được Ban chấp hành Đảng bộ đặc khu Hòn Gai tặng cờ, tuyên dương.
Suốt những năm kháng chiến chống Pháp, công nhân bến Cửa Ông đã cùng quân dân Quảng Ninh đóng góp sức người, sức của cho sự nghiệp giải phóng đất nước. Ngày 24/4/1955, vùng mỏ hoàn toàn giải phóng.
Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Bác Hồ đã luôn dành cho ngành Than sự quan tâm sâu sắc. Từ tháng 9/1945 đến tháng 5/1955, trong 3 lần gửi thư cho đồng bào vùng mỏ, có 2 lần Bác nói về công nhân Mỏ.
Ngày 30/3/1959, Bác Hồ đến thăm công trường khai thác than và nhà ăn trụ mỏ Đèo Nai, khi đó còn nằm trong tổ hợp mỏ Cẩm Phả. Tại đây, Bác nói chuyện thân mật cùng cán bộ, công nhân mỏ: “
Than ở vùng mỏ vào loại tốt của thế giới, cảnh vùng mỏ vào loại kỳ quan của loài người... Các chú phải làm than cho tốt”. Bác cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, khiếm khuyết còn tồn tại. Sau lần đón Chủ tịch Hồ Chí Minh ấy, phong trào sản xuất của cán bộ, công nhân ngành mỏ đặc biệt lên cao hơn bao giờ hết. Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965), Đèo Nai năm nào cũng hoàn thành vượt mức kế hoạch. Vui lòng về thành tích sản xuất của vùng mỏ, Bác tặng ngành Than Quảng Ninh “
Cờ thưởng luân lưu thi đua khá nhất” và căn dặn thợ mỏ cùng toàn thể nhân dân tiếp tục phát huy thắng lợi trong sản xuất, công tác và sẵn sàng chiến đấu.
Học tập và làm theo lời Bác, các thế hệ công nhân vùng mỏ dưới sự lãnh đạo của Đảng từ những ngày đầu đấu tranh giành độc lập dân tộc và sau này trong các cuộc kháng chiến cứu quốc, xây dựng và bảo vệ tổ quốc đã dệt nên truyền thống đấu tranh bất khuất, anh hùng, “Kỷ luật và Đồng tâm”. Ngày 20/8/1960 từ một Phân xưởng của mỏ Cẩm Phả, Xí nghiệp bến Cửa Ông được thành lập, với 1.629 CBCNV, 7 chi bộ, 155 đảng viên, 2 cán bộ trung cấp, công nhân chủ yếu là lao động phổ thông. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, CBCNV xí nghiệp đã đoàn kết, khắc phục khó khăn để lao động, sản xuất. Làm theo lời Bác dạy “Người người thi đua, ngành ngành thi đua”, với các chiến dịch sản xuất than: “Đắc Tô”, “Vì miền Nam ruột thịt”… Xí nghiệp đã hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1960 - 1964) và được Bác Hồ gửi thư khen đồng thời được ghi tên trên cờ thưởng luân lưu của Bác.
Ngày 05/8/1964, đế quốc Mỹ ném bom miền Bắc. Xí nghiệp và vùng mỏ trở thành trọng điểm đánh phá huỷ diệt của giặc. Thực hiện lời kêu gọi: “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” của Hồ Chủ tịch, CBCNV xí nghiệp đã anh dũng bám trụ để sản xuất và chiến đấu bảo vệ nhà máy; phối hợp cùng với các lực lượng vũ trang trên địa bàn bắn rơi 8 máy bay Mỹ. Đặc biệt, năm 1965, sau khi hoàn thành kế hoạch chiến dịch sản xuất than “Điện Biên Phủ”, CBCNV xí nghiệp vô cùng tự hào, phấn khởi được Bác Hồ gửi điện khen:
"
Thân ái gửi công nhân, cán bộ bến Cửa Ông:
Bác vui lòng nhận được điện của các cô, các chú báo cáo đã hoàn thành kế hoạch Quý I năm 1965. Bác mong các cô, các chú nhân đà thắng lợi đó cùng các xí nghiệp bạn cố gắng hoàn thành kế hoạch cao hơn nữa" (Bác Hồ).
Chiến công nối tiếp chiến công, năm 1966, Đại đội Nữ tự vệ Nhà sàng được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu “
Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” - Đơn vị Anh hùng đầu tiên của vùng mỏ. Cùng thời điểm đó, xí nghiệp được Thủ tướng Phạm Văn Đồng về thăm và gắn huy hiệu Bác Hồ cho nữ y tá Trần Thị Ánh Tuyết - người đã quên mình trong mưa bom, bão đạn, suốt 360 ngày đêm có mặt tại các trọng điểm đánh phá của địch, cùng tập thể nữ y tá cứu chữa công nhân bị thương.
Bác Hồ gặp mặt Đoàn đại biểu công nhân cán bộ ngành Than và tỉnh Quảng Ninh tại Phủ Chủ tịch ngày 15/11/1968
Ngày 15/11/1968, Bác Hồ đã gặp mặt nói chuyện thân mật với đoàn đại biểu cán bộ, công nhân ngành Than và tỉnh Quảng Ninh tại Phủ Chủ tịch. Xí nghiệp vinh dự được cử nữ công nhân Trần Thị Cậy cùng đoàn đại biểu công nhân mỏ lên gặp Bác Hồ tại Phủ Chủ tịch. Thấm nhuần lời Bác dạy: "
Ngành sản xuất than cũng như quân đội đánh giặc. Toàn thể công nhân và cán bộ phải có nhiệt tình cách mạng và tinh thần yêu nước rất cao, ý chí quyết đánh, quyết thắng rất vững, phải có ý thức làm chủ nước nhà, làm chủ xí nghiệp, vượt mọi khó khăn, nhằm vào mục đích chung là sản xuất thật nhiều than cho Tổ quốc". Năm 1968 CBCNV xí nghiệp đã thi đua hoàn thành toàn diện kế hoạch sản xuất trước thời hạn 48 ngày. Một lần nữa Bác Hồ gửi điện khen và tên xí nghiệp lại được ghi trên Cờ thưởng luân lưu khá nhất của Người.
Đáp lại sự quan tâm của Người, hơn nửa thế kỷ qua, lớp lớp các thế hệ thợ mỏ đã lập nên những kỳ tích, đóng góp tích cực vào đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, xứng đáng với lời Bác căn dặn
“sản xuất thật nhiều than cho Tổ quốc” và tạo thương hiệu và uy tín cao. Trọng điểm là TKV đóng góp khoảng 1/4 GRDP và gần 40% ngân sách thu nội địa của tỉnh; tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 80.000 lao động; tác động trực tiếp đến gần 1/3 dân số và gắn bó sâu sắc đến mọi mặt đời sống xã hội của tỉnh. Năm 2024, sản lượng than sạch TKV sản xuất đạt 38,1 triệu tấn, bằng 101% kế hoạch năm; than tiêu thụ 46,7 triệu tấn, bằng 100% kế hoạch; nộp ngân sách nhà nước đạt 25,5 nghìn tỷ đồng, trong đó nộp ngân sách tại Quảng Ninh ước đạt 17,6 nghìn tỷ đồng, bằng 111% kế hoạch năm. Thu nhập bình quân người lao động trong lĩnh vực sản xuất than đạt 18,7 triệu đồng/người/tháng...
.jpg)
Đoàn đại biểu Công ty Tuyển than Cửa Ông dự Đại hội Đại biểu Đảng bộ TKV Lần thứ IV nhiệm kỳ 2025 - 2030
Với người dân vùng mỏ, niềm tự hào nơi đây không chỉ là cái nôi hình thành giai cấp công nhân, tổ chức Đảng, tổ chức Công đoàn Việt Nam đầu tiên mà là nơi có Nhà sàng Cửa Ông với hành trình trên 100 năm; nơi giá trị lịch sử, văn hoá luôn hiện hữu và trường tồn cùng lịch sử. Được sống và làm việc trên vùng đất giàu truyền thống cách mạng, nơi mà từng hòn than, từng tấc đất đều mang trong mình những câu chuyện lịch sử hào hùng, đã tạo nên một niềm kiêu hãnh sâu sắc. Hình ảnh lá cờ đỏ búa liềm cắm trên cầu trục Pooc - tích số 1 cách đây gần 100 năm, hay lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên các con phố, mỗi khẩu hiệu mừng ngày Quốc khánh đều nhắc nhở họ về những hy sinh của thế hệ cha ông, về giá trị của độc lập, tự do mà họ đang được hưởng.
