Mười mấy năm gắn bó với hầm lò, từ một chàng trai trẻ rời quê bước vào nghề với đôi bàn tay trắng và chiếc đèn mỏ đầu tiên, Tú nay đã trở thành tấm gương tiêu biểu của đơn vị, người thợ mỏ - người chiến sĩ thời kỳ mới, luôn tiên phong ở những vị trí khó khăn nhất, luôn đứng đầu sóng, ngọn gió trong sản xuất để dẫn dắt anh em vượt qua thử thách.

Thợ lò Lại Văn Tú, Tổ trưởng sản xuất Phân xưởng KT11
 

Sinh năm 1990, vào mỏ từ tháng 6/2011, chàng trai trẻ ngày ấy chỉ có một niềm tin giản dị: “Làm thợ mỏ thì phải vững như than, đã chọn đi dưới lò thì phải làm cho đáng”. Từ công nhân khai thác trực tiếp, anh được tín nhiệm giao làm gương trưởng, lò trưởng rồi tổ trưởng sản xuất, quản lý tổ khai thác số 1 với 36 công nhân. Không phải nhờ may mắn hay lời hứa hẹn, chặng đường trưởng thành của anh in dấu từng mét lò, từng ca sản xuất và những lần khẩn trương xử lý sự cố để bảo vệ an toàn, bảo vệ thiết bị, bảo vệ đồng đội.

Với nghề mỏ, sức lực thôi chưa đủ, mà phải có bản lĩnh. Có những thời điểm sản xuất trong điều kiện địa chất phức tạp, lò chợ nước ngấm nhiều, áp lực lớn, vận tải xa và liên tục phải xén, chỉnh đường lò, anh luôn có mặt từ sớm, kiểm tra điều kiện thi công rồi mới giao việc. Anh vẫn thường nói vui với đồng đội: “Mình đen vì than thì quen rồi, chỉ sợ anh em gặp nguy hiểm, lúc ấy lòng mới tối”. Tinh thần ấy trở thành điểm tựa để tập thể tin tưởng. Không chỉ hoàn thành nhiệm vụ, tổ của anh nhiều năm liên tiếp nằm trong nhóm dẫn đầu về năng suất, an toàn và thu nhập cao của Công ty.

Từ năm 2020 đến 2024, tổ do anh phụ trách khai thác 1.150.000 tấn than, mỗi năm vượt 110 - 115% kế hoạch, năng suất lao động dẫn đầu toàn đơn vị và Tập đoàn. Ở những thời điểm áp dụng công nghệ cơ giới hóa hiện đại, khi nhiều thợ vẫn còn làm quen thiết bị, anh là người trực tiếp nghiên cứu từng thông số, từng thao tác trên giàn ZFG 4800/20/32 và ZF 4400/17/28 để phổ biến lại cho anh em. Có những ca đạt tới 4.000 tấn than, đưa tổ sản xuất trở thành “điểm sáng” trong ứng dụng công nghệ mới tại Vàng Danh.

Không chỉ giỏi sản xuất, Lại Văn Tú còn là đảng viên gương mẫu, đã từng là Bí thư Chi đoàn, tổ trưởng công đoàn tận tâm. Trách nhiệm với tập thể và tinh thần “nói ít - làm nhiều” giúp anh luôn giữ được uy tín với đồng nghiệp. Với anh, việc chăm lo đời sống tinh thần, chia sẻ khó khăn với người lao động cũng quan trọng chẳng kém chuyện kéo than. Anh thường xuyên tổ chức sinh hoạt tổ công đoàn đoàn, phong trào thể thao, động viên người lao động trong mọi lĩnh vực; Tổ do anh phụ trách nhiều năm không để xảy ra đơn thư hay mâu thuẫn nội bộ.

Tinh thần làm theo Bác của anh được thể hiện ở những điều bình dị: tận tụy, trách nhiệm, giữ kỷ luật, đặt lợi ích tập thể lên trên, nghiêm khắc với bản thân nhưng chân tình với đồng đội. Vì vậy, lớp thợ trẻ về đơn vị thường được anh kèm cặp, từ kỹ năng đến tác phong nghề nghiệp. Hết ca, anh lại xem nhật ký sản xuất, tổng hợp vướng mắc, hướng dẫn người mới, kiên nhẫn như người “vun trồng hạt mầm trong lòng đất”. Hằng năm, Công ty đều giao anh kèm cặp công nhân mới và học sinh thực tập, tạo thêm nguồn nhân lực vững tay nghề cho đơn vị.

Không ngừng sáng tạo, anh còn có nhiều sáng kiến kỹ thuật mang lại giá trị thiết thực, tiêu biểu như cải tiến buộc khóa lốp giảm chấn bằng cáp thu hồi Ø14mm làm lợi 85 triệu đồng; cải tiến máng trượt Inox C53 làm lợi 70 triệu đồng; thay đổi phương án chống giữ khi thu hồi giàn làm lợi 50 triệu đồng. Những đề xuất đó đến từ thực tế, từ từng lần quan sát và suy nghĩ cách giảm công, đảm bảo an toàn, tăng hiệu quả.

Những nỗ lực ấy mang đến cho anh nhiều phần thưởng: Chiến sĩ thi đua cơ sở nhiều năm liền, Người thợ trẻ giỏi toàn quốc, Thợ mỏ vẻ vang, Tài năng trẻ Đoàn Than Quảng Ninh, Công dân danh dự Phường Vàng Danh cùng nhiều hình thức khen thưởng khác từ Công ty và Tập đoàn. Nhưng với anh, phần thưởng quý nhất là mỗi ca sản xuất trở về đầy đủ người, đủ nụ cười và lòng yên tâm.


Lại Văn Tú nhiều năm liền là Đảng viên xuất sắc, thợ lò tiêu biểu được Công ty tặng giấy khen


Lại Văn Tú (đứng thứ 4 từ phải sang trái) nhận bằng khen của Công đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam

Rời lò, anh trở lại với tổ ấm nhỏ ở Vàng Danh nơi có chén trà nóng, bước chân trẻ thơ và tiếng cười bình yên. “Thợ mỏ mà, bữa đen bữa sạch, nhưng phải luôn sống sạch”, anh hay nói nửa đùa nửa thật. Có hôm vợ hỏi: “Sao hôm nay về mà mặt vẫn đen?”, anh đáp nhanh: “Than chưa rửa chứ lòng thì sạch!”. Sự hài hước nhẹ nhàng ấy giúp anh và đồng đội giữ tinh thần lạc quan giữa những tầng than thăm thẳm.

Từ người thợ trẻ khám phá từng đường lò, đến người thủ lĩnh sản xuất vững vàng, Lại Văn Tú là minh chứng sống động cho hình ảnh người thợ mỏ thời đại mới: kỷ luật, trách nhiệm, sáng tạo và tận tụy. Trong anh có sức mạnh của lòng trung thành với nghề, sự bền bỉ vượt thử thách và tình đồng đội nhân ái - những giá trị đã tạo nên linh hồn vùng mỏ Quảng Ninh suốt nhiều thế hệ.

Giữa tiếng gió rít trên cửa lò mỗi buổi sớm tháng 10 và ánh đèn mũ hắt lên gương mặt rám nắng, hình ảnh anh vẫn sải bước chắc chắn trên mỗi con đường lò, truyền niềm tin cho đồng nghiệp, gửi gắm thông điệp cho lớp trẻ: “Đi vào lò bằng ý chí, làm việc bằng trí tuệ, bước ra với niềm tự hào”. Đó không chỉ là lời dặn, mà là bản lĩnh của người thợ mỏ – người chiến sĩ giữa thời bình, người đã chọn gắn tuổi trẻ với lòng đất để thắp sáng cuộc đời trên mặt đất.
 

                                               Phạm Cường & Lê Xuân Quang