Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành cho nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh và Thợ mỏ một tình cảm đặc biệt. Cùng với những lần về thăm, động viên, căn dặn cán bộ, công nhân ngành than, nhân dân, học sinh, bộ đội… Bác Hồ còn nhiều lần gửi thư, điện khen ngợi, hỏi thăm Đảng bộ chính quyền và nhân dân các dân tộc toàn tỉnh.
* Lần thứ nhất, ngày 24-3-1946, Hồ Chủ tịch đi bằng thuỷ phi cơ Catalina từ sân bay Gia Lâm đến Vịnh Hạ Long hội đàm với Cao uỷ Pháp tại Đông Dương - Đô đốc Georges Thierry d’Argenlieu trên tuần dương hạm Esmille Bertin. Ngay từ lần đầu tiên tới Khu mỏ, Bác Hồ đã nói với những người đi cùng: “Vùng mỏ của đất nước ta thật là đẹp và giàu. Thợ mỏ của ta thật vô cùng anh dũng”.
Lần đầu Hồ Chủ tịch đến Quảng Ninh là ngày 24/3/1946, khi Bác hội kiến với Cao ủy Pháp là Georges Thierry d’Argenlieu
trên tuần dương hạm của Pháp đỗ trên Vịnh Hạ Long. (Ảnh tư liệu)
* Lần thứ hai, từ ngày 3 đến 5-10-1957, về thăm Quảng Ninh, Bác Hồ nói chuyện với nhân dân thị xã Hòn Gai, thăm Vịnh Hạ Long. Ngày 4-10-1957, nói chuyện với nhân dân, cán bộ Khu mỏ tại sân vận động TX Hòn Gai, sau khi nói về ưu điểm, thành tích của khu Hồng Quảng, Bác thân mật hỏi: “Bây giờ đồng bào có sẵn sàng nghe khuyết điểm của mình không? Bởi vì, có sửa chữa được khuyết điểm mới khắc phục được khó khăn, mới tiến bộ”. Với cán bộ Đảng, cán bộ chính quyền, Bác nói: “Cán bộ Đảng, cán bộ chính quyền không phải làm quan cách mạng ăn trên ngồi trốc. Cán bộ Đảng cũng như cán bộ chính quyền, ngay cả Bác là cán bộ cao nhất đều là đầy tớ của nhân dân, phải hết sức phục vụ nhân dân, phải cần, kiệm, liêm, chính. Muốn thế phải gần gũi nhân dân, khuyến khích nhân dân, lãnh đạo nhân dân”.
Lần thứ hai Bác Hồ về thăm Quảng Ninh vào ngày 4/10/1957.
Nhân dân thị xã Hồng Gai (nay là thành phố Hạ Long) họp mít tinh mừng đón Bác. Ảnh tư liệu
* Lần thứ ba, từ ngày 29 đến 31-3-1959, Bác Hồ về thăm Vịnh Hạ Long, thăm sở chỉ huy Trung đoàn 244, thăm mỏ Đèo Nai, thăm đảo Tuần Châu, thăm tàu hải quân T254 tại quân cảng Bãi Cháy, thăm Đại đội pháo 34 trên đảo Hòn Rồng. Chiều ngày 30-3-1959, Bác Hồ thăm công trường khai thác mỏ Đèo Nai (Cẩm Phả). Tại công trường Bác nói: “Than ở Vùng mỏ vào loại tốt nhất của thế giới. Cảnh của Vùng mỏ vào loại kỳ quan của loài người. Các chú phải làm than cho tốt”.
Trong lần thứ ba về thăm Quảng Ninh, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm đảo Hòn Rồng,
một căn cứ của bộ đội hải quân ở Quảng Yên (ngày 31/3/1959). Ảnh tư liệu
Trong chuyến đi lần này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm mỏ Đèo Nai. Ảnh tư liệu
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với nhân dân đảo Tuần Châu. Ảnh tư liệu
* Lần thứ tư, từ ngày 19 đến 20-2-1960, Bác Hồ thăm tỉnh Hải Ninh (cũ), nói chuyện với nhân dân trong cuộc mít tinh lớn tại sân vận động Móng Cái. Bác nói: “Chủ nghĩa xã hội là làm cho mọi người dân sung sướng, ấm no. Muốn đạt được mục đích đó thì trước hết mọi người phải ra sức sản xuất, thực hành tiết kiệm”. “Đoàn kết là sức mạnh, có sức mạnh thì việc gì cũng thành”. “Các xã và các huyện phải giúp đỡ lẫn nhau và thi đua với nhau. Đó là một cách đoàn kết thực sự”. Bác yêu cầu cán bộ lãnh đạo tỉnh, huyện đến chi bộ “Phải thật sự gần gũi nhân dân, lắng nghe ý kiến và nguyện vọng của nhân dân, học hỏi kinh nghiệm của nhân dân. Phải biến quyết tâm của Đảng và Chính phủ thành quyết tâm của quần chúng”.
Nhân dân tỉnh Hải Ninh vui mừng chào đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm, ngày 18 và 19/2/1960. Ảnh tư liệu
Bác đã chụp ảnh lưu niệm với giáo viên, học sinh trường Lê Văn Tám, thị xã Móng Cái. Ảnh tư liệu
* Lần thứ năm, ngày 9-5-1961, Bác Hồ thăm đảo Cô Tô. Trên đường đi, ngày 8-5-1961, Bác thăm Trung đoàn 248 tại thị trấn Tiên Yên, thăm đảo Trà Cổ. Tại đảo Cô Tô, Bác động viên đồng bào: “Thủ đô Hà Nội tuy cách xa các đảo, nhưng Đảng và Chính phủ luôn luôn quan tâm đến đồng bào các đảo và mong muốn đồng bào đoàn kết, cố gắng và tiến bộ”. Sau chuyến đi này, Bác Hồ đã đồng ý cho dựng tượng Người trên đảo Cô Tô. Và đây là tượng đài duy nhất được Bác Hồ cho phép dựng khi Người còn sống.
Nhân dân đảo Cô Tô đón Bác ra thăm đảo, ngày 9/5/1961. Ảnh tư liệu
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với nhân dân Cô Tô trong buổi mít tinh chào mừng Người. Ảnh tư liệu
* Lần thứ sáu, từ ngày 21 đến 22-1-1962, Bác Hồ cùng Anh hùng vũ trụ Liên Xô (cũ) Ghéc-man Ti-Tốp thăm Vùng mỏ, thăm Vịnh Hạ Long, nói chuyện với nhân dân TX Hòn Gai.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Anh hùng vũ trụ Liên Xô Ghéc-man Ti-Tốp thăm vịnh Hạ Long, ngày 22/1/1962. Ảnh tư liệu
Trong chuyến thăm vịnh Hạ Long, Bác đã đặt tên cho hòn đảo số 47 trên hải đồ Hạ Long là “Đảo Ti-tốp”. Ảnh tư liệu
* Lần thứ bảy, ngày 13-11-1962, Bác Hồ thăm đảo Ngọc Vừng và quân cảng Vạn Hoa. Thăm căn cứ Hải quân tại đảo Vạn Hoa (Quảng Ninh), Người nói với các chiến sĩ: "Là chiến sĩ Hải quân, các chú phải biết yêu quý đảo như nhà mình, chịu khó cải tạo xây dựng thành những mảnh đất vừa giàu, vừa đẹp, vừa có lợi cho mình, vừa có lợi cho đất nước”.
Bác Hồ thăm Bộ đội Hải quân tại đảo Vạn Hoa (Quảng Ninh), năm 1962. Ảnh tư liệu
* Lần thứ tám, ngày 23-11-1963, Bác Hồ thăm đảo Tuần Châu. Tại đây Bác căn dặn “Phải biến đảo Tuần Châu thành đảo ngọc châu”.
Bác Hồ thăm và nói chuyện với nhân dân đảo Tuần Châu ngày 23-11-1963. Ảnh tư liệu
* Lần thứ chín, Tết Ất Tỵ - 1965, Bác về vui tết với nhân dân Quảng Ninh, khi mới hợp nhất khu Hồng Quảng và tỉnh Hải Ninh. Trưa 30 Tết, trên đường về TX Hòn Gai, Bác nghỉ trưa tại Trường cấp I Phạm Hồng Thái, Đông Triều. Sáng Mùng 1 Tết, ngày 2-2-1965, Bác nói chuyện với đồng bào tại cuộc mít tinh lớn ở sân Trường cấp III Hòn Gai. Trên đường về Uông Bí, Bác dừng chân tại đồi thông Yên Lập, Bác nói: “Đừng hái lộc để bảo vệ rừng”, thăm một gia đình nông dân người Hoa.
Tại Uông Bí, Bác nói chuyện và chúc tết nhân dân cùng các chuyên gia nước ngoài, Người nói: “Thiết kế và xây dựng phải làm cho chắc, cho kỹ, tránh làm ẩu rồi phải chữa đi chữa lại, vừa lãng phí sức người, sức của, vừa không tốt cho sản xuất”. Tại chuyến đi này, Bác Hồ đã căn dặn nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh: “Việc hợp nhất hai tỉnh đã thành công tốt, cán bộ và đồng bào các dân tộc đoàn kết vui vẻ, hăng hái thi đua, tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, quyết tâm xây dựng Quảng Ninh thành một tỉnh giàu mạnh”. “Đẩy mạnh hơn nữa Tết trồng cây. Cho đến nay, có nơi làm khá, nhưng nhiều nơi còn kém. Phải làm cho Tết trồng cây thành một phong trào quần chúng vì mai sau nó sẽ là một nguồn lợi rất lớn cho nhân dân”.
Ngày 2-2-1965, (tức ngày Mùng 1 Tết Nguyên đán Ất Tỵ), Bác Hồ đã về thăm,
chúc tết đồng bào, cán bộ, các lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Ninh. Ảnh tư liệu
Bác đã dừng chân và chụp ảnh lưu niệm ở đồi thông mới trồng xã Yên Lập, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh tư liệu
Ngày 15 tháng 11 năm 1968: Do tình hình sức khỏe của Bác đã yếu không về thăm Quảng Ninh được Bác đã tiếp đoàn đại biểu công nhân cán bộ ngành Than và tỉnh Quảng Ninh tại Phủ chủ tịch.
Bác Hồ gặp mặt Đoàn đại biểu công nhân cán bộ ngành Than và tỉnh Quảng Ninh tại Phủ Chủ tịch ngày 15/11/1968.
Có thể nói 9 lần Bác về thăm Quảng Ninh và lần tiếp đại biểu công nhân, cán bộ ngành than tại Phủ Chủ tịch năm 1968 là những sự kiện vô cùng quan trọng đối với Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Quảng Ninh. Những lời dạy của Bác năm xưa cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị và có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với cán bộ đảng viên và nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Ngày nay thực hiện lời Bác dạy, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân các dân tộc trong tỉnh Quảng Ninh đã đoàn kết vượt qua khó khăn, đổi mới sáng tạo xây dựng Quảng Ninh là một tỉnh giàu đẹp là một trong những tỉnh có nhiều đổi mới,tốc độ tăng trưởng cao của cả nước.
Hoàng Nam (Sưu tầm)