Xe phun sương cao áp dập bụi hoạt động tại cảng Km6 của Công ty Kho vận và Cảng Cẩm Phả.

Tập trung cho 5 vùng trọng yếu

Từ cuối năm 2020 đến đầu năm 2021, TKV đã phê duyệt 5 phương án bảo vệ môi trường tổng thể, tại: Mỏ than Hà Tu (Công ty CP Than Hà Tu thực hiện); cảng Làng Khánh (Công ty Tuyển than Hòn Gai thực hiện); bãi thải Bàng Nâu (Công ty CP Than Cao Sơn thực hiện); nhà máy tuyển than và cảng Cửa Ông (Công ty Tuyển than Cửa Ông thực hiện); cảng Km6 (Công ty Kho vận và Cảng Cẩm Phả thực hiện).

TKV xác định đây là 5 vị trí trọng yếu nhất, bởi quá trình sản xuất dễ phát sinh các nguy cơ ảnh hưởng tới môi trường xung quanh. Theo đó, giai đoạn 2021-2025, sẽ triển khai các biện pháp bảo vệ môi trường tổng thể tại 5 khu vực trên, trong đó ưu tiên đầu tư các công trình môi trường cấp bách, trồng cây xanh, xử lý chất thải, nước thải và hoàn nguyên môi trường.

Trung bình mỗi năm, Công ty Tuyển than Hòn Gai tiêu thụ trên 5 triệu tấn than qua cảng Làng Khánh.

Thực hiện mục tiêu này, các đơn vị liên quan của TKV đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp. Tại Công ty Tuyển than Hòn Gai, trung bình mỗi năm, Công ty tiêu thụ trên 5 triệu tấn than qua cảng Làng Khánh. Hướng tới mục tiêu sản xuất than theo tiêu chuẩn khép kín, Công ty đang đầu tư 79 tỷ đồng lắp đặt hệ thống lưới chắn bụi xung quanh các kho than cụm bến số 3, cảng Làng Khánh. Dự kiến cuối năm 2022, công trình này sẽ đưa vào hoạt động, góp phần chắn gió phát tán bụi ra bên ngoài, đảm bảo sản xuất gắn với bảo vệ môi trường.

Ông Đỗ Ngọc Tú, Phó Giám đốc Công ty Tuyển than Hòn Gai, cho biết: Giai đoạn 2023-2025, Công ty sẽ đầu tư dự án Hệ thống băng tải kín vận chuyển than sạch từ các mỏ Hà Tu, Núi Béo có chiều dài 8,9km, tổng mức đầu tư dự kiến gần 800 tỷ đồng. Hệ thống băng tải kín vận chuyển than sạch từ các mỏ về cảng Làng Khánh được kết nối đồng bộ với băng tải hiện có để cung cấp cho Nhiệt điện Quảng Ninh và tiêu thụ qua cảng sẽ thay thế toàn bộ việc vận chuyển than bằng ô tô. Những dự án môi trường trọng điểm trên sẽ giúp đơn vị làm tốt công tác đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất kinh doanh, góp phần phát triển bền vững hơn.

Được biết, trước khi có phương án bảo vệ môi trường tổng thể cảng Làng Khánh được TKV phê duyệt, tháng 10/2020, Công ty Tuyển than Hòn Gai đã đầu tư 6 tỷ đồng xây dựng hệ thống xử lý nước thải tại cụm bến 3, với công suất 50m3/ngày. Dự kiến cuối năm 2022, Công ty sẽ tiếp tục đầu tư 1 hệ thống xử lý nước thải tại cụm bến 1 với giá trị 4,5 tỷ đồng.

Từ đầu năm 2021 đến nay, Công ty đã trồng cây bổ sung, cải tạo cảnh quan khu vực cảng Làng Khánh, với diện tích 0,16ha. Hiện một số kho than cảng Làng Khánh đã hình thành những “vành đai” cây xanh bảo vệ môi trường, chống bụi phát tán hiệu quả. Công ty cũng đưa 2 hệ thống phun sương dập bụi cao áp cố định và 2 xe phun nước dập bụi kết hợp tưới cây, rửa đường tại khu vực cảng Làng Khánh vào hoạt động.

Kho than tại khu vực cảng Làng Khánh của Công ty Tuyển than Hòn Gai được che chắn bạt chắc chắn, xung quanh trồng cây xanh để giảm bụi phát tán.

Tương tự, tại mỏ Hà Tu, Công ty CP Than Hà Tu đang triển khai các phương án cải tạo, phục hồi môi trường và đề án đóng cửa mỏ. Trong đó, tiếp tục hoàn nguyên khu vực khai trường, bãi thải, trồng cây xanh và các công trình phòng chống mưa bão. Hay tại Nhà máy Tuyển than và cảng Cửa Ông từ nay đến cuối năm, Công ty Tuyển than Cửa Ông sẽ hoàn thành đầu tư và đưa vào sử dụng 3 hệ thống phun sương dập bụi cao áp; lắp đặt hệ thống lọc bụi đầu băng và các máng hứng than rơi vãi; cải tạo sân bãi một số kho than. Dự kiến, quý II/2022, Công ty sẽ đưa vào sử dụng hệ thống lưới chắn bụi khu vực giáp với đền Cửa Ông.

Đối với khu vực cảng Km6, ngoài duy trì hệ thống phun sương dập bụi, trồng cây xanh, Công ty Kho vận và cảng Cẩm Phả xây dựng phương án phối hợp với lực lượng chức năng ứng phó sự cố tràn dầu trên biển cho các phương tiện. Riêng khu vực bãi thải Bàng Nâu, thời gian tới, Công ty CP Than Cao Sơn sẽ tập trung phối hợp với địa phương thúc đẩy nhanh việc sử dụng đất đá thải mỏ phục vụ san lấp mặt bằng các dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh, nhằm giảm áp lực cho bãi thải.

“Xanh hóa” các mỏ than

Không chỉ tập trung triển khai các phương án bảo vệ môi trường cấp bách tại những vị trí xung yếu trên, TKV đã nỗ lực đầu tư, quyết tâm đổi mới, gắn phát triển sản xuất với nhiệm vụ bảo vệ môi trường, trong đó nổi bật là triển khai đề án Bảo vệ cấp bách môi trường ngành Than.

Giai đoạn 2016-2020, triển khai đề án Bảo vệ cấp bách môi trường ngành Than, các đơn vị trực thuộc TKV đã đầu tư triển khai nhiều giải pháp cải tạo, phục hồi, bảo vệ môi trường. Trong đó có các dự án: Đê đập ngăn đất đá (8 công trình); cải tạo phục hồi môi trường bãi thải (9 công trình); nạo vét hệ thống thoát nước (33 công trình); di dời dân cư (10 công trình); xử lý nước thải mỏ, rửa xe và quan trắc (10 công trình); băng tải than, cầu vượt và giảm thiểu bụi, ồn (5 công trình). Những dự án trên được trải đều các vùng Cẩm Phả, Hạ Long, Uông Bí, Đông Triều và đã được đưa vào hoạt động. Qua đó, hỗ trợ đắc lực các đơn vị của TKV xử lý nhiều “điểm nóng” về môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh than.

Tuyến đường vận chuyển trên khai trường Công ty CP Than Hà Tu được lắp đặt hệ thống tưới nước tự động.

Riêng đối với hạng mục trồng cây xanh, giai đoạn 2017-2020, TKV đã trồng cây cải tạo, phục hồi môi trường gần 600ha. Ngoài ra, cuối năm 2019, TKV còn thực hiện di dời xong 398 hộ dân tại 9 khu vực có nguy cơ sạt lở, ngập lụt nguy hiểm do ảnh hưởng từ các khu vực khai thác, đổ thải theo đề án di dân tổng thể của tỉnh, đảm bảo an toàn dân cư trong mùa mưa bão. Không những vậy, TKV còn dành một phần không nhỏ nguồn lực, đầu tư hệ thống thiết bị phục vụ công tác bảo vệ môi trường. Trong 5 năm, từ 2016-2020, TKV đã chi 4.800 tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường.

Để “xanh hóa” những “mảng nâu” trong hoạt động sản xuất than, TKV đã dành nguồn lực lớn đầu tư các dây chuyền hiện đại, cơ giới hóa, tự động hóa, tin học hóa, nâng cao hiệu quả khai thác than hầm lò; đầu tư hệ thống lò chợ cơ giới hóa ở nhiều diện sản xuất khác nhau.

Từ lò chợ cơ giới hóa áp dụng đầu tiên tại Công ty Than Khe Chàm (năm 2015), đến nay, TKV đã nhân rộng 10 dây chuyền đồng bộ cơ giới hóa đang hoạt động tại nhiều đơn vị như: Hà Lầm, Vàng Danh, Khe Chàm... Các lò chợ cơ giới hóa đều cho năng suất lao động tăng từ 2-5 lần so với lò chợ bình thường. Bình quân mỗi năm, sản lượng khai thác than bằng cơ giới hóa đạt từ 11-14% tổng sản lượng than hầm lò.

Đối với các mỏ lộ thiên, TKV cam kết thực hiện đúng lộ trình kết thúc khai thác đối với các dự án khai thác lộ thiên trên địa bàn TP Hạ Long và TP Cẩm Phả; nghiên cứu giải pháp về khai thác, sử dụng đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp mặt bằng các dự án, công trình xây dựng theo hướng kinh tế tuần hoàn. Hiện Quảng Ninh đang hoàn tất các thủ tục để đẩy nhanh tiến độ cấp đất đá thải mỏ phục vụ GPMB các dự án trọng điểm.

Việc đưa đất đá thải mỏ phục vụ san lấp mặt bằng sẽ mang lại "lợi ích kép" không chỉ giúp TKV giải quyết giảm áp lực cho các bãi thải, mà còn giảm độ cao, bụi phát tán và chống sạt lở cho các bãi thải hiện nay. Bên cạnh đó, TKV đã và đang tiếp tục đầu tư nhiều chủng loại ô tô chở đất, đá tải trọng đến 130 tấn; khai thông các mỏ lộ thiên để tạo ra những khai trường lớn hơn, từng bước băng tải hóa vận chuyển than, đất đá, để giảm giá thành, chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường.

Các mỏ than hầm lò đang phấn đấu đạt tiêu chí “mỏ xanh, mỏ hiện đại, mỏ sản lượng cao”. Ảnh: Phạm Cường (CTV)

Việc đầu tư đổi mới công nghệ sản xuất theo hướng cơ giới hóa, tự động hóa, tin học hóa và đồng bộ thiết bị công suất lớn đã góp phần giảm tỷ lệ tổn thất tài nguyên, trong khai thác hầm lò của TKV từ 23,5% xuống còn 20% và trong khai thác lộ thiên từ 4,9% xuống còn 4,3%; năng suất lao động toàn Tập đoàn tính theo giá trị tăng bình quân 12%/năm (giai đoạn 2015-2020).

Hiện nay, TKV đang tập trung phát triển các mỏ theo tiêu chí “mỏ xanh, mỏ hiện đại, mỏ sản lượng cao” và thực hiện mục tiêu “đưa công viên vào trong mỏ, nhà máy”. Nhiều đơn vị đã và đang tích cực ứng dụng công nghệ vào quản lý, nâng cao năng lực sản xuất phát triển hài hòa với môi trường, phù hợp với xu thế phát triển bền vững của ngành công nghiệp khai khoáng và đáp ứng yêu cầu, mục tiêu tăng trưởng xanh mà tỉnh Quảng Ninh đã đề ra.

Phạm Tăng (baoquangninh.com.vn)